Mehmet Mustafa doğan
Örneğin Yalova da Tekelleşen Zamlı birçok Fiyatlar Rantı, piyasa koşullarında belirli bir sektörde veya ürün grubunda, birkaç büyük işletmenin hâkimiyet kurarak fiyatları artırması ve bu şekilde haksız kazanç elde etmesi durumunu ifade eder. Yalova da Tekel, piyasada yalnızca bir ya da birkaç işletmenin hâkim olduğu, diğer rakiplerin rekabet edemediği bir durumu anlatır. En başta örneğin toplu taşıma geliyor İstanbul’da Yalova’daki toplu taşıma araçlarının yapmış olduğu yolun Bir buçuk katı veya iki katı Bu durumda, aynı fiyata yakın ama yine düşük bu işletmeler fiyatları istedikleri gibi artırabiliyorlar
ÖNCE ADLETLİ OLMAK GEREK HER KONU DAA
yüksek fiyatlarla. Böylece, serbest piyasa koşullarının yerine, monopol (tekelleşmiş) bir piyasa yapısı ortaya çıkıyor il olmuş bir şehir büyük şehir olmasına yakın olsa nüfus sayısını düşük tutarak büyükşehir olması engelleniyor gibi geldi bana bir çok ilde belediye bünyesinde toplu taşıma aracı vardır böylece vatandaş daha uygun binmekte dedir ama Yalova da oluşan toplu taşıma aracı olan otobüsler oda saatte bir çalışmaktadır ve yine bir çok şehirde minibüsler kartlı sisteme geçmiştir hem vergi kaybını önlemek hem de vatandaşın daha uygun toplu taşımaya binmesi engelli veya yaşlıların da faydalanmasıdır ama her nedense toplu taşıma belediyemizin bünyesinde araç olmasın diye minibüsler ve minibüsler odası toplu taşıma aracı kondu ama halbuki vatandaş isterdi ki belediyenin aracı olsun ve ulaşım kolaylığı olsun diye ama maalesef mümkün değil amaç vatandaşın zorluklar yaşadığı bir konuya destek olmaktır
Tekelleşme ve Fiyat Artışı
Yalova da Tekelleşme, genellikle büyük şirketlerin, küçük işletmeleri piyasadan dışlayarak veya birleştirerek güç kazandığı bir süreçtir. Bu süreç, fiyatların yükselmesine ve piyasada rekabetin oluşumu var ekmek zammı bazı illerde Yalova’dan daha düşük fiyattan satılmaktadır Antalya da 10 tl satılan ekmek yüzde 25 zamlı fiyattan 12.50 satılmaya başladı oradan bile bu fiyattan tepkiler dinmedi Yalova da her nedense her konuda her daim hep yüksektir gerek toplu taşıma gerek ekmek gerek bir çok konuda hep fiyatlar yüksek gitmektedir Yalova da neden böyle hep yüksektir soğrulmak gerek bu konuda diğer illerden neyi fazla veya eksik anlamak yine mümkün değil zaten Yalova emekli şehri ve dar kesim çok fazla beş çocuklu aile düşün her gün 10 ile 15 ekmek almış olsa zaten ortalamam 150 TL yapar aya vurmuş olsak 450 yapar bazen de 500 TL bulur örneğin zaten emekli işçi ekonomi olarak çok zorda ama yaşayan bilir ekmekle iş bitmiyor geçinmek çok zor bir de fahiş fiyatlarla yapılan zamlar iyice zor döneme sokarak geçim sıkıntısı çeken halkımızın sırtına yük oluyor Örneğin, belirli bir gıda ürününün üretimi veya satışı birkaç büyük şirketin elindeyse, bu şirketler arz-talep dengesini kullanarak fiyatları artırabilirler. Biraz vatandaşı düşünen hiç yok insan düşününce anlıyor ne olacak milletin hali pazarlar zaten ateş pahası öyle emekli işçilerimiz var ki pazarın sonun kalmış ki dökülmüş meyve sebze toplayan insanlar var zaten mecbur olmasa toplamaz kalitesini alır temizin yemiş olur evine ekmek alamayan insan pazarını nasıl alışveriş yapsın yazıklar olsun
Tüketiciye Yüksek Fiyatlar:
Tekelleşmiş bir piyasada, tüketiciler diğer alternatifleri bulmakta zorlanır. Bu durum, yüksek fiyatların ve düşük kaliteli ürünlerin pazara hâkim olmasına yol açabilir. Tüketiciler, bu yüksek fiyatlarla ürün almak zorunda kalabilirler, çünkü rekabet eden alternatifler yoktur Örneğin, enerji sektörü, ilaç sektörü veya bazı gıda ürünlerinde görülen tekelci yapılar, tüketicilerin daha uygun fiyatlarla ürün temin etmelerini engelliyor zaten Pazar da fiyatlara bakın birçoğu aynı fiyattan araların da anlaşarak Tekelleşmiş fiyat ortamı yaratmaktadırlar bu demek oluyor ki istedikleri fiyatı belirtebiliyorlar belediye ve denetçi kurumlar faturanın kontrol ile az olsa fiyatın uygun satılmasını desteklemiş olurlar bu kadar sahipsiz mi bu ülke fiyatlar el yakıyor ateş pahası aylarca evine meyve alamayan aileler var diyeceğim ne varsa Yalova da her ne varsa yüksek fiyattan satılmaktadır dur demek lazım denetim ve kontrollerle devamını getirmek gerek
VATANDAŞA FATURA ÖDEMEKTEN ARTIK İLLAH GELMİŞTİ
Enerji Sektörü
– Birçok ülkede enerji sektörü, birkaç büyük şirketin elinde toplanmıştır. Bu şirketler, enerji fiyatlarını artırarak, tüketicilerden fazla ücret talep edebilirler. Örneğin, elektrik ve doğalgaz fiyatları, tekelci yapılar nedeniyle sürekli olarak artabilir her evde bellidir kullanılan buzdolabı çamaşır makinası ve televizyon gibi aletler önde giden ürünler ama bakıyorsun elektrik faturası sıra dışı bir rakamlar karşılaşmak mümkün aldığını anacak fatura giderine kışlıyor bazen çıkmaz durumda olan halk ta kan ağlıyor yine telefon faturası
SAĞLIK KONUSUNDA NE KADAR ÖNDE OLURSAN OL İNSAN KIYMETİ OLMASSA ZOR
İlaç sektöründe de tekelci yapılar zaman zaman fiyat artışlarına yol açabilir. Özellikle hayati öneme sahip ilaçların üretimi ve satışı ve birçok ilaç piyasada bulunmuyor hem de fiyat yüksek emekli işçi memur zaten zor geçiniyor bir de muayene katkı farkları ve oda yükseldi o kadar gider var ki kendi sağlığını düşünemiyor insan imkânlar da el vermiyor özel besin takviye almak gerek oda zor Rekabet Kurumu gibi devlet organları, piyasalarda tekelleşmeye karşı denetimler yapmalı ve haksız rekabeti engellemek için gerekli düzenlemeleri yapmalıdır. Rekabetin korunması, piyasadaki küçük işletmelerin de büyümesini ve rekabet etmesini sağlayarak fiyatların düşmesine yardımcı olabilir.,
KÜÇÜK İŞLETMELER DE DE DESTEKLENMELDİR
Âmâ olmuyor zaten durumu olsa özel hastaneye gider vatandaş ama sağlıksız bir hayat yaşayarak devam ediyor hep yoksulluk engeller ile dolu bir yaşam süren vatandaş yaşıyor ama adı yaşıyor sözde ama özet olarak ölüme mahkûm edilmiş durumda hem eczane kesiyor hem maaş kesiliyor geçinemeyen halk ayakta zor duruyor Devlet, özellikle temel ihtiyaç maddelerinde fiyat artışlarını denetleyebilir ve yüksek fiyatlarla satış yapan firmalara yaptırımlar uygulayabilir isterse Bu tür düzenlemeler, fırsatçılığın önüne geçilmesine yardımcı olabilir. Şayet yapılırsa Tekelleşmiş sektörlerde, yerel üretim ve alternatif girişimlerin desteklenmesi önemlidir. Küçük işletmelerin büyümesi ve piyasada yer edinmesi teşvik edilmelidir. Yerel üreticilere yönelik teşvikler, rekabeti artırarak fiyatların makul seviyelere çekilmesini sağlar.
TÜKETİCİ HAKLARI BİLGİNDİRİLMELİ
Tüketicilerin hakları konusunda daha fazla bilinçlenmesi, haksız fiyat artışlarına karşı etkili bir direnç oluşturabilir. Tüketicilerin, tekelci davranışlar ve fırsatçılık konusunda şikâyet edebileceği platformlar ve yasal haklar konusunda eğitim verilmelidir Piyasaların daha şeffaf hale getirilmesi, fiyat artışlarının izlenmesi ve raporlanması, tekelci ve fırsatçı davranışların engellenmesine yardımcı olabilir. Tüketicilerin ve işletmelerin fiyatlar hakkında bilgi sahibi olmaları, haksız fiyat artışlarının engellenmesi açısından önemlidir Tekelleşen zamlı fiyat rantı, ekonomik dengesizliklere, yüksek fiyatlara ve adaletsiz kazançlara yol açan bir durumdur. Bu tür fırsatçılığın önlenmesi için rekabetin teşvik edilmesi, fiyat denetimlerinin yapılması, yerel üreticilerin desteklenmesi ve tüketicilerin bilinçlendirilmesi gereklidir. Piyasa düzenlemeleri ve devlet denetimleri, haksız fiyat artışlarına karşı etkili bir çözüm olabilir
Miray Haber
.
